Świecie

Historia

Mennonicka Chata w Chrystkowie

Nazwa Świecie pochodzi od pierwiastka świeca, świecić. Prawdopodobnie oznaczała gród mający świecące mury, leżący na jasnej polanie lub posiadający wieżę, na której płonęło ognisko.
Świecie, położone przy ujściu Wdy do Wisły w północnej części województwa kujawsko-pomorskiego, należy do najstarszych miast pomorskich i nadwiślańskich. Pierwsze pisemne wzmianki o Świeciu pochodzą z 1198 r. Badania archeologiczne wykazują, że już we wczesnym średniowieczu istniała tu osada rybacka. W roku 1309 Świecie zostało zdobyte przez Krzyżaków i włączone do Państwa Zakonnego.
Krzyżacy zdecydowali się na utworzenie w Świeciu komturstwa około 1320 r. Zakon, doceniając znaczenie polityczno – gospodarcze Ziemi Świeckiej, w roku 1335 zaczął wznosić murowaną warownię w widłach Wisły i Wdy. W 1338 r. Świecie otrzymało przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim, a ukończony w 1350 r. zamek wkrótce stał się siedzibą komturów. Po przegranej bitwie grunwaldzkiej wojska Władysława Jagiełły zajęły miasto, jednakże Świecie powróciło w granice Królestwa Polskiego dopiero na mocy II pokoju toruńskiego w roku 1466.
W 1772 r., w wyniku traktatu rozbiorowego, Świecie znalazło się pod rządami pruskimi. Po odbudowie ze zniszczeń, w 1818 r. miasto stało się siedzibą nowo utworzonego powiatu.
W 1854 r. po jednej z większych powodzi, która uszkodziła prawie wszystkie budynki, podjęto decyzję o przenosinach miasta na lewy brzeg Wdy wraz ze wszystkimi mieszkańcami. Trwały one do końca 1885 r. Druga połowa XIX w. przyniosła ponowny rozkwit Świecia. Uruchomiono wówczas cukrownię, tartak, elektrownię, rzeźnię, browar, a także młyn w Przechowie. Doprowadzono również linię kolejową. Wraz z zakończeniem I wojny światowej w styczniu 1920 r. skończył się okres panowania pruskiego. Świecie powróciło do Rzeczypospolitej. W okresie międzywojennym miasto rozwijało się dynamicznie. W przeddzień wybuchu II wojny światowej liczyło już około 9,5 tys. mieszkańców (dla porównania w 1921 r.  Świecie miało 7,4 tys. ludności).
3 września 1939 r. miasto zajęli Niemcy. Okupacja hitlerowska przyniosła śmierć tysiącom mieszkańców Świecia i okolic. Miasto zostało wyzwolone spod okupacji, wspólnymi siłami wojsk polskich i radzieckich, 10 lutego 1945 r.
Po II wojnie światowej Świecie stało się prężnym ośrodkiem gospodarczym. Przełomowym momentem dla rozwoju ekonomicznego miasta była decyzja o lokalizacji w Świeciu giganta przemysłu papierniczego – Zakładów Celulozy i Papieru (obecnie Mondi Świecie S.A.). Budowa zakładu rozpoczęła się 9 maja 1961 r. i od tego czasu liczba mieszkańców miasta zaczęła rosnąć z roku na rok. W 1961 r. Świecie liczyło 13,5 tys. mieszkańców, w 1972 r. prawie 20 tys., a obecnie 25,7 tys. Zmienił się również profil społeczno – gospodarczy gminy z rolniczego na przemysłowy, co pociągnęło za sobą liczne nowe inwestycje oraz napływ wykształconej i wyspecjalizowanej kadry.

Atrakcje turystyczne w gminie Świecie

Kościół Farny w Świeciu

Kościół Św. Andrzeja Boboli
Potężna bryła neogotyckiej świątyni, zbudowana była pierwotnie jako zbór protestancki w latach 1891-1894.

Rynek
Który otaczają kamienice powstałe w drugiej połowie XIX w.

„Klasztorek”
Piękny, barokowy kościół pobernardyński.

Zamek
Wykorzystując klin stworzony przez Wdę i Wisłę, w latach 1335-50 Krzyżacy wznieśli na planie regularnego kwadratu o boku 70 m zamek obronny, będący później siedzibą komturii świeckiej. Wokół liczących blisko metr grubości murów pozostawiono przestrzeń do ćwiczeń i turniejów, a na narożnikach wybudowano cztery baszty. Wieża zamku krzyżackiego w Świeciu, jest najwyższą krzywą wieżą w Polsce, na szczyt której mogą wejść turyści.

Stara Fara
Drugą zachowaną średniowieczną budowlą  Świecia jest Stara Fara. Trójnawowy gotycki kościół św. Stanisława Biskupa, do którego wezwania dołączono w 1990 r. tytuł Matki Boskiej Częstochowskiej, budowany był przez blisko całe XV stulecie.

Smacznie w Grucznie
Gruczno to malowniczo położona wieś, 12 km na południe od Świecia, u podnóża wysoczyzny, która stromymi zboczami opada ku równinom Doliny Dolnej Wisły. Nad wsią wznosi się Góra św. Jana. Na jej szczycie od VII do XIV w. istniały osada i gród. Archeolodzy badający w latach 60. ubiegłego wieku teren grodziska odkryli ponad 400 grobów. W 41 z nich znaleziono narzędzia i okazałą biżuterię średniowieczną (kolie, bransolety, krzyżyki i inne). Można je oglądać na wystawie w Muzeum w Grudziądzu.

„Mennonickie” Chrystkowo
W odległości 3 km od Gruczna i 15 km od Świecia znajduje się wieś Chrystkowo. Od XVI od XVIII w. przybywali tutaj protestanccy osadnicy z obecnej Holandii – mennonici. Zachowała się tutaj pomennonicka drewniana chata z 1770 r. Budowla jest drewniana, o konstrukcji zrębowej, parterowa z poddaszem wspartym od frontu na ozdobnych słupach.

Czarcie Góry
Czarcie Góry, potocznie zwane Diabelcami, to rozciągające się między Świeciem a Sartowicami  urwiste, porośnięte lasem parowy i stoki, z których roztacza się wspaniały widok na Wisłę i wpadającą do niej Wdę. Według legendy, miejsce to upodobał sobie niegdyś diabeł, nękający mieszkańców.

W Świeciu zlokalizowane ponadto są trzy rezerwaty: Śnieżynka, rezerwat Ostnicowe Parowy Gruczna oraz rezerwat Grabowiec. Dla zwolenników rowerów gmina Świecie ma do zaoferowanie 4 oznakowane szlaki rowerowe.

Baza noclegowa i kulinarna

W gminie Świecie znajduje się jeden hotel o ugruntowanej marce na hotelarskiej mapie Polski. Obiekt położony w pobliżu malowniczej Doliny Dolnej Wisły oferuje do dyspozycji 43 pokoje w trzygwiazdkowym standardzie, przygotowane do obsługi do 75 gości. W samym centrum miasta natomiast znajduję się hotelik, pensjonat oferujący do dyspozycji 20 pokoi. Na bazę noclegową składają się także kwatery prywatne oraz 10 gospodarstw agroturystycznych zlokalizowanych na terenie gminy w Chrystkowie, Grucznie, Kozłowie i Ernestowie.

W gminie Świecie znajduję się następująca baza kulinarna: sześć restauracji oferujących w swoimi menu kuchnie od chińskiej, przez polską, staropolską, międzynarodową do kuchni nowoczesnej, ponadto 10 barów i pizzerii, dwie kawiarnie oraz cztery kluby.

Imprezy cykliczne

Od wielu lat w życie gminy Świecie wpisane są cykliczne imprezy o zasięgu krajowym i zagranicznym, do których zaliczyć można m.in.

Dni Świecia (obchodzone w maju)  Od 1974 r. całe rodziny biorą udział w szeregu licznych wydarzeń rozrywkowych, kulturalnych i sportowych. W trakcie obchodów święta miasta odbywają się m.in. koncerty, festyny, pikniki historyczne, zawody sportowe, turniej strzelecki, Dzień Dziecka, konkursy dla dzieci i młodzieży.

Dożynki Gminne potocznie nazywane świętem plonów, rozpoczyna się zawsze mszą w kościele po której korowód dożynkowy robi przemarsz do amfiteatru, gdzie następuję uroczyste otwarcie święta plonów. Po otwarciu zaczyna się koncert orkiestry dętej ze Świecia z popisami mażoretek i buławek oraz liczne gry i zabawy dla dzieci. Co roku przy okazji dożynek wybierany jest także najpiękniejszy wieniec dożynkowy. Na imprezie oczywiście nie zabraknie także grochówki i drożdżówek oraz stoisk ze swojskim jadłem i wyrobami rękodzieła.

Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Dętych (odbywający się w czerwcu) Dźwięki muzyki, wdzięk i gracja pięknych mażoretek, do tego różnobarwne stroje, nocne show – wszystkie te czynniki składają się na sukces tego wydarzenia, które co roku tłumnie przyciąga zarówno mieszkańców Świecia, jak i gości z Polski i zza granicy.

BLUES NA ŚWIECIE FESTIVAL (odbywający się w czerwcu)

to dwa dni koncertów w amfiteatrze i Ośrodku Kultury, Sportu i Rekreacji, podczas których uznane zespoły prezentują nie tylko blues, ale także muzykę około bluesową, poczynając od funky, poprzez soul i boogie-woogie, a kończąc na rock and rollu.

JAZZ NA ŚWIECIE (lipiec)

Świecki zamek to miejsce, gdzie organizowane są liczne koncerty i festiwale. Jednym z nich jest Jazz na Świecie, na którym goszczą uznani jazzmani z kraju i zagranicy. Na festiwalu można posłuchać zarówno jazzu tradycyjnego, jak i interpretacji około jazzowych.
Maraton Piosenki Osobistej „Nocne śpiewanie”- (odbywający się we wrześniu) jedna z najstarszych cyklicznych imprez w Świeciu. Zaczęło się w 1984 r. od spontanicznej inicjatywy grupy młodych ludzi, która przerodziła się w jedną z bardziej znanych imprez w regionie, czyli Maraton Piosenki Studenckiej i Turystycznej „Nocne śpiewanie”. Z czasem impreza zmieniła formułę i nazwę na  Maraton Piosenki Osobistej „Nocne śpiewanie”. Nie zmieniło się miejsce – świecki zamek to wydarzenie odbywające się na Zamku Krzyżackim w Świeciu, organizowane przez Ośrodek Sportu i Rekreacji w Świeciu. Jest to maraton poszukujący piosenki osobistej. Nagrodą w konkursie jest statuetka „Punkt Widzenia” – za wiarę w siłę słowa i muzyki. Za widzenie poza horyzontem rzeczy oczywistych. Za odwagę światła, że MOJE może być dla każdego jeśli tego chce. Punkt Widzenia to Osobista forma wykonania bądź interpretacja Dzieła niepowtarzalnego. Kwintesencja pojęcia Sztuki, a nie sztuczki.

W związku z bliskością Autostrady A1 gmina Świecie nie zrealizowała żadnych inwestycji, natomiast niewątpliwe korzyści płynącą z bliskości autostrady A1 czerpią dwie Strefy Inwestycyjne zlokalizowane na terenie gminy. Pierwsza to Strefa Rozwoju Gospodarczego „Vistula Park” Phare 2003, druga natomiast to Strefa Rozwoju Gospodarczego „Vistula Park II Sulnowo”. Obie zlokalizowane w niedalekiej odległości od węzła Autostrady i świetnie przystosowane pod względem technicznym zachęcają do rozpoczęcia przez nowych inwestorów działalności gospodarczej.